December 2011- De Nieuwe Melkert
De hele zomer heb ik lopen verbouwen aan de mijn nieuwe montageset op zolder en daarna moest ik gelijk tien afleveringen van Je Verdiende Loon samenstellen. Nu eindelijk weer wat tijd om tv te kijken en een blog te schrijven. Ik zag Lodewijk Asscher in buitenhof  met een verward verhaal over de nieuwe PvdA-koers. Asscher geldt sinds enige tijd als kroonprins voor de geplaagde Cohen.
    Zelf heb ik Cohen nog niet afgeschreven. Toegegeven, Wouter Bos was beter en meer van deze tijd. Maar Cohen zou het moeten kunnen en heeft meer charisma dan Kok of  Melkert hadden. Cohen is in ieder geval authentiek en warm.
    Het ligt niet aan Cohen maar aan de onmogelijke positie van de PvdA als reservewiel van een snoeirechts kabinet. En verder is de partij al decennia lang een bestuurdersclub zonder frisse ideeen. Niet voor niets steekt Wilders altijd de draak met de bange burgelijke "salonsocialisten", en niet met de SP of Groen Links. De partij was altijd een veilige keuze voor beroepspolitici en ambtenaren, die nu op het verkeerde paard zitten.
    Asscher is zo'n typische beroepspoliticus. Nooit iets anders gedaan, en als jurist ook nergens verstand van. Maar hij weet wel hoe hij de media op eigentijdse manier kan bespelen. Als wethouder economische zaken zou hij zich bezig moeten houden met het ontwikkelen van treurige bedrijventerreinen en nog meer leegstaande kantoren. Niet echt mediagenieke onderwerpen. Daarom richt Asscher zich op een heel andere branche: de vermeende misstanden in de rosse buurt.
    Tot voor kort was een prostituee volgens de politiek correcte partijlijn een vrijgevochten feministe, en kon je als PvdA wethouder zonder schuldgevoelens je gerief halen bij zo'n geemancipeerde heroinehoer. Nu zouden het volgens Asscher allemaal mishandelde sex-slavinnen zijn, een al even wereldvreemde zienswijze, maar wel een verhaal dat goed verkoopt.
    Je zou zeggen: sluit de bordelen en stop de vrouwenhandelaren in de gevangenis. Maar dat gebeurt niet. De vrouwen willen niet tegen hun pooiers getuigen, omdat ze weten dat de politie niets te bieden heeft. In plaats daarvan maakt Asscher bonafide horeca ondernemers verdacht en gooit hij tientallen miljoenen belastinggeld over de balk om zogenaamd dubieuze pandjesbazen uit te kopen. Terwijl Asscher poseert als wereldverbeteraar, zijn de illegale vrouwen de dupe: Zij worden het land uitgezet en blijven zitten met hun schuld aan de mensensmokkelaars.
    Asscher is niet de hoop voor de PvdA. Hij is de nieuwe Ad Melkert, een kille technocraat met een doorzichtig verhaal waar de kijker doorheen prikt. Die ziet een carriere politicus met een geleend engagement, een don Quichot die geen boodschap heeft aan echte mensen met echte problemen. Met de blik op oneindig en over de rug van kwetsbare vrouwen.
   

   

tenten met eindeloze parkeerterreinen, 24/7 leeg en verlaten.
    Slechts vijftig kilometer van het chique, Europese Boston vind je hier het echte Amerika: De lagere middenklasse die met moeite overleeft. Ik at gisteren in het plaatselijke restaurant. Voor $10 onbeperkt buffet. Er stond een lange rij voor de kassa: Haveloze gezinnen, blank en zwart, die er eens lekker voor gingen zitten. Maar de kwaliteit van de gaarkeuken was bedroevend. Melige knakworsten, vettige pasta met nepkaas en papperige groente. Het leek veevoer.  Daarmee vergeleken verdient McDonalds een ster.
    Ik ben op zoek naar vier ontsnapte gevangenen. Een soort premiejager, dus.  In de jaren tachtig ontsnapte Charles Taylor uit een Amerikaanse gevangenis. Hij ging terug naar Afrika en begon een oorlog in zijn geboorteland Liberia. In de jaren negentig werd hij berucht als president van dat land die de hele regio destabiliseerde op zoek naar bloeddiamanten en andere grondstoffen. Nu wacht hij in een cel in Scheveningen op zijn straf voor massamoord.
    Ik zoek de vier gevangenen met wie hij destijds ontsnapt is. Taylor beweert nu namelijk dat hij destijds  bij zijn ontsnapping geholpen is door de CIA en dat Amerika hem dus hielp zijn bloedige oorlog te beginnen. De CIA ontkent, het gevangenispersoneel geeft geen commentaar en de enige andere bronnen zijn de vier mede ontsnapten.
    Een, Anthony, blijkt inmiddels weer vast te zitten, nu levenslang ("iets met een vrouw, jammer, het was zo'n goede jongen", zegt een vriend van hem). Nummer 2, Frederick, verblijft soms korte tijd in de plaatselijke daklozenopvang. Ik laat mijn nummer achter, maar hoor niets meer. Nummer 3, Carlos, kennen ze wel in een vage stripclub. Een middelbare paaldanseres met een sterk verwaarloosd gebit wil voor twintig dollar wel wat telefoontjes plegen. Een biertje verder beweert ze zelfs een relatie met Charles Taylor te hebben gehad. Maar  het nummer van Frederick dat ze geeft blijkt later van een loodgieter met dezelfde naam uit Brockton, die nooit heeft vastgezeten. Nummer 4 is Tommy, een bokser met losse handjes die mij de ware toedracht rond de prison break onthult. Niet helemaal het spionage complot waarop ik hoopte, maare feitelijk wel een wereldprimeur en een stukje geschiedenis opgehelderd. En zoals zo vaak is de weg die leidt naar het verhaal minstens zo leerzaam en kleurrijk als het uiteindelijke verhaal zelf.
   


Mei 2011: Gelukszoekers
De afgelopen jaren waren we wel klaar met zielige vluchtverhalen. Maar nu zijn asielzoekers weer helemaal terug van weggeweest in de media.  Allereerst in de gedaante van verwesterde gymnasiastes als Sahar, maar ook als uitgeprocedeerde, psychotische of zelfontbrandende wraakengel. De illegalen die zichzelf, een vriendin en een politieagent van het leven beroofden houden ons opnieuw de spiegel voor. Jaren na invoering van de nieuwe, strenge Vreemdelingenwet (2002) en het Generaal Pardon (2006) lijkt er niets veranderd: Procedures duren onverminderd lang en uitgeprocedeerden kunnen of willen nog steeds niet terug.
   Als het asielrecht zou werken zoals bedoeld, dan nog zou het een door en door sadistisch en pervers systeem zijn: Vluchtelingen investeren het hele familiekapitaal in een levensgevaarlijke reis naar Nederland. Om hier te komen moeten ze tal van hindernissen slechten die wij voor ze hebben opgeworpen. Als ze de overtocht hebben overleefd, dan bepaalt Kafka of het vluchtverhaal past in zijn papierwinkel. Strookt het verhaal niet met de stoffige boekhouding van de wereld die de IND bijhoudt, dan heeft de vluchteling pech. Met rechtvaardigheid heeft het niets te maken. Het is pure willekeur.  En de Lucky Few die aan deze afvalrace een verblijfsvergunning overhouden, wacht alsnog een teleurstelling. Ze hadden gedacht het hier te gaan maken als dokter of zakenman, maar belanden met een uitkering achter de geraniums.
     Het recht op asiel is een restant uit de koude oorlog, een opgestoken middelvinger naar het communistische oostblok. De enkeling die het ijzeren gordijn over wist te klimmen, was welkom in het vrije westen. Na de val van de muur kwamen er opeens grote groepen vluchtelingen asiel vragen vanuit brandhaarden over de hele wereld. Sindsdien hebben we zelf een muur rond Europa opgetrokken, maar houden nog steeds de schijn op dat "echte vluchtelingen" hier beschermd worden.
     Na het ministerschap van Rita Verdonk en het generaal pardon raakten asielverhalen uit de mode. Maar vijf jaar later slaan de media de  wankelmoedige Gerd Leers nu weer met "schrijnende gevallen" om zijn oren, duivelse dilemma's over onschuldige kindertjes, foute vaders, vreemdelingendetentie. En dan zijn er ook nog horden Libyers en Tunesiers onderweg, die hun zojuist bevrijde vaderland ontvluchten.
     Ieder mens is een gelukszoeker, en waarom zouden Sahar en al die anderen het hier niet mogen proberen? Maar het is onzin dat de Nederlandse regering voor hen verantwoordelijkheid moet nemen. Weg met al die onmogelijke keuzes, die concentratiekampen en uitzetvluchten, die zinloze procedures. Asielzoeker, red jezelf! Logeer bij familie, ga asperges steken. Het recht om je geluk na te streven is een universeel mensenrecht, maar huursubsidie en bijstandsuitkering zijn dat natuurlijk niet. 

Vijftien jaar en een hele stapel boeken verder, heeft Grunberg zich ontwikkelt tot de Nederlandse Houellebecq:  Dezelfde thema's en dezelfde sobere vertelstijl, afgewisseld met algemene levensinzichten. Maar waar het Franse voorbeeld zijn romans een universele zeggingskracht weet te geven, komt Grunberg nooit verder dan een naargeestig griezelverhaal. In Houellebecqs antihelden herkennen we onszelf, Grunbergs pedofielen, sadisten en lustmoordenaars roepen slechts afschuw en walging op.
       Een mooie zin heeft hij nog nooit geschreven, maar een dwingend verhaal vertellen kan hij wel. Met zijn interesse in perverse sex, geweld en moord had hij zich kunnen specialiseren als thriller-schrijver. Maar literatuur? Daarvoor is het te beperkt en gewoon niet goed genoeg.
      Toch is hij al snel na zijn debuut over het paard getild als Grote Belofte voor de vaderlandse letteren. En nog steeds durven critici niet te zeggen dat Grunberg teleurstelt. Hij schrijft te veel en te vlug, en elke slordig opgeschreven nieuwe roman lijkt op de vorige. Laat me raden: weer een boek over een verknipte, geblokkeerde man zonder eigenschappen die zich alleen kan uiten middels geweld. Wil Grunberg eigenlijk zeggen dat alle mensen ten diepste gestoord en gewelddadig zijn? Dat zou kunnen, maar dat schrijft hij niet. Dat maakt hij niet waar. Daarom is het geen literatuur.
       Maar recensenten zijn moe van de behaagzieke chick lit. Grunberg ligt zwaar op de maag, dus zal het wel goed zijn, denken ze. Grunberg wordt vaak afgeschilderd als de Laatste Serieuze Schrijver van Nederland. Als gelauwerd cultureel boegbeeld werd Grunberg ooit gevraagd een kunstprogramma voor de VPRO te presenteren. Nu is de nerd Grunberg net zo weinig charismatisch als zijn flegmatieke personages, en het programma werd na een paar afleveringen gestopt. Helaas deed die flop zijn ster alleen maar stijgen, want een schrijver die niet mediageniek is moet wel goed zijn. Maar sinds een jaar heeft Grunberg een dagelijkse column op de voorpagina van De Volkskrant en nu is hij definitief door de mand gevallen. Die column (Grunberg noemt het een "voetnoot") is zo slecht, zo lukraak opgeschreven en voorspelbaar.  Nooit een originele gedachte, nooit een treffend beeld. Alleen een dagelijkse diarrhee van dwarsheid, opgeschreven met het aplomb van een orakel. Nu kan iedereen elke dag lezen dat Grunberg niets meer te melden heeft.  

Maart - Breaking Bad
Ik ga zeker twee keer per maand naar de bioscoop en zie regelmatig mooie films, maar voor het echte kwaliteitsdrama moet je tegenwoordig toch televisie kijken. Televisie is al lang niet meer het ondergeschoven kindje. HD video heeft film voorbij gestreeft in beeldkwaliteit en er is een kijkerspubliek onstaan voor intelligente, originele verhalen die op een vernieuwende, stijlvolle manier verteld worden.
       Na eerdere prachtseries als The Sopranos, Lost, Mad Men en Six Feet Under is er nu Breaking Bad, het bloedstollende verhaal van een scheikundeleraar die verandert in een keiharde drugsbaron. Walter White krijgt kanker en financieert zijn doktersrekeningen door het maken en verkopen van XTC.
    De serie, die nog niet in Nederland is uitgezonden, is fraai vormgegeven en er wordt overtuigend geacteerd. Was Tony Soprano een crimineel met een klein hartje, Walter White is de brave huisvader met een duister dubbelleven. Maar series als Breaking Bad zijn vooral heel goed geschreven. Een script voor een speelfilm van 120 minuten is een ding, het is veel moeilijker om een verhaal met 12 afleveringen van een uur te schrijven. Breaking Bad gaat straks het vierde seizoen in, dus we praten over tientallen afleveringen. Hoe houd je dat spannend? Hoe kunnen de personages zich blijven ontwikkelen? Hoe krijg je het overzichtelijk met al die verschillende verhaallijnen, subplots en personages?
      Als je een speelfilm kunt vergelijken met een novelle die je in een paar uur uitleest, dan is een serie zo'n  vuistdikke, epische roman die je als lezer helemaal meesleept. Een koele moordenaar en keiharde overlever die tegelijk een goed en sympathiek mens is? De meeste bioscoopgangers zullen zich niet makkelijk met zo'n personage kunnen identificeren en dus afhaken. Maar als je wekelijks het personage ziet veranderen, pik je het wel. Series als Breaking Bad bereiken een artistieke diepgang en een intense kijkervaring die de speelfilm niet kan evenaren.

Januari 2011- New Kids
"New Kids turbo" is een hit in de bioscoop. Infantiele humor over een groepje oudere hangjongeren, maar wel leuk.  De aso's uit Maaskantje zijn begonnen met korte, simpele internetfilmpjes, een soort moppen in video: Loopt een man over straat, wordt overreden door een stadsbus, lachuh!  
    In de film wordt het inmiddels bekende repertoire aan grappen nog eens afgedraaid, verbonden door een rammelend verhaaltje. Het is allemaal grof en voor de ha

© Marco de Vries

Mediablog Archief 2010

HOME